##plugins.themes.huaf_theme.article.main##
Tóm tắt
Sự phát thải dược phẩm ra môi trường nước đang trở thành vấn đề toàn cầu do những tác động tiềm tàng đến hệ sinh thái thủy sinh. Nguồn phát sinh chủ yếu là nước thải sinh hoạt, bệnh viện và hoạt động công nghiệp, nông nghiệp bao gồm cả nuôi trồng thủy sản. Trong môi trường nước, dược phẩm có thể trải qua các quá trình biến đổi như quang phân, thủy phân, phân hủy sinh học hoặc tích lũy trong trầm tích. Mặc dù nồng độ thường thấp (ng/L đến µg/L), nhiều trường hợp vượt ngưỡng an toàn sinh thái, gây ảnh hưởng đến vi sinh vật, tảo, cá và các loài thủy sinh khác. Những tác động ghi nhận gồm rối loạn hormone, thay đổi tập tính, giảm sinh trưởng, giảm sinh sản và phát sinh tình trạng kháng kháng sinh. Ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt ở Việt Nam, hiện sử dụng phổ biến kháng sinh, thuốc diệt ký sinh trùng và hóa chất phòng trị bệnh, góp phần đáng kể vào ô nhiễm môi trường nước bởi dư lượng dược phẩm. Do đó, cần quản lý chặt chẽ việc sử dụng dược phẩm trong nuôi trồng thủy sản, nâng cao nhận thức cộng đồng và áp dụng biện pháp giám sát– kiểm soát là yêu cầu cấp bách nhằm bảo vệ hệ sinh thái thủy sinh.
Từ khóa: Biến đổi, dược phẩm, hệ sinh thái thủy sinh ô nhiễm, nuôi trồng thủy sản
Abstract
The release of pharmaceuticals into the aquatic environment has been becoming a global problem due to their potential impacts on aquatic ecosystems. The main sources are domestic wastewater, hospitals, industries and agriculture including aquaculture activities. In the aquatic environment, pharmaceuticals can undergo transformation processes such as photolysis, hydrolysis, biodegradation or accumulation in sediments. Although concentrations are usually low (ng/L to µg/L), in many cases they exceed ecological safety thresholds, affecting microorganisms, algae, fish and other aquatic species. Recorded impacts include hormone disruption, behavioral changes, reduced growth, reduced reproduction and emergence of antibiotic resistance. The aquaculture industry, especially in Vietnam, currently widely uses antibiotics, antiparasitics and chemicals for disease prevention and treatment, contributing significantly to water pollution by pharmaceutical residues. Therefore, strict management of the use of pharmaceuticals in aquaculture, raising public awareness and applying monitoring and control measures are urgent requirements to protect aquatic ecosystems.
Keywords: Transformation, pharmaceuticals, aquatic ecosystems, pollution, aquaculture,